Martesa është diçka e ligjshme në legjislacionin e fesë islame dhe grada me e ulët e legjitimitetit është ibaha (as e urdhëruar, as e ndaluar). Ndërsa, nëse do t’i shohim me kujdes argumentet e sheriatit do të vihet re se, në fakt ajo nuk është thjeshtë mubah por, mendub (e pëlqyeshme) deri edhe uaxhib (e detyrueshme).
Shumë prej dijetarëve të islamit janë të mendimit se martesa është e detyrueshme për çdo individ musliman i cili ka mundësi për këtë. Të këtij mendimi janë edhe Dhahirijtë.
[sup]1[/sup]
Ndërsa Ibn Hazmi ka thënë se obligim është vetëm për burrat dhe jo për gratë.
[sup]2[/sup]
El-Kasani transmeton se disa nga Hanefijtë kanë thënë që martesa është farz kifaje (obligim që nëse nuk e vepron askush, mbajnë përgjithësi të gjithë, por nëse e veprojnë disa, bien obligueshmëria nga pjesa tjetër të cilët nuk e kanë vepruar) siç është xhihadi dhe namazi i xhenazes. Disa të tjerë kanë thënë se ajo është uaxhib.
Hanefijtë ndërmjet tyre kanë mendime të ndryshme, disa prej tyre kanë thënë se është uaxhib kifai si kthimi i selamit, disa të tjerë e kanë konsideruar si uaxhib ajni, por vetëm si vepër, jo edhe si pjesë e besimit, siç janë edhe sadakaja e fitrit dhe kurbani.
[sup]3[/sup]
Ndërsa njëri nga ata që janë të mendimit se martesa është obligim transmetohet të jetë edhe Imam Ahmedi, duke qënë ky mendimi edhe i një pjese të Hanbelijëve.
[sup]4[/sup]
Ndërsa disa prej Shafijëve të Irakut janë të mendimit se martesa është farz kifaje dhe se luftohen ata të cilët ndalojnë martesën në një vend të caktuar.
[sup]5[/sup]
Të gjithë dijetarët e mësipërm, gjatë dhënies së gjykimit të tyre për martesën janë mbështetur mbi disa argumente islame të cilat e urdhërojnë atë. Siç është fjala e Allahut të Madhëruar: “...atëherë martohuni me ato gra të cilat i pëlqeni”. (En-Nisa: 3).
Gjithashtu thotë Allahu i Madhëruar: “Dhe martoni të pamartuarat (pamartuarit) tuaja...”. (En-Nur: 32).
Ndërsa i Dërguari i Allahut (sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem) ka thënë: “O ju të rinj! Kush prej jush ka mundësi të martohet, le të martohet. Sepse kështu ruhet shikimi, dhe mbrohet nderi. Dhe kush nuk ka mundësi (të martohet) le të agjërojë, sepse agjërimi është mburojë”.
[sup]6[/sup]
Pra, në bazë të argumentave dijatarët kanë gjykuar në obligueshmërinë e martesës dhe nuk është dhënë ndonjë gjykim më pak se kaq. Obligueshmëria e martesës gjithashtu është e përforcuar me thënien e Të Dërguarit (sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem) se nikahu (kurorëzimi, pra martesa) është sunneti im dhe distancimi i Tij (sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem) prej atyre që e lënë martesën duke qëndruar si asketë.
[sup]7[/sup]
Nga ana tjetër, shumica e dijetarëve janë të gjykimit se martesa është mustehab (e pëlqyeshme) për atë i cili ka mundësi të martohet, por megjithatë nuk e sheh veten përballë rrezikut të rënies në imoralitet. Ndërsa, nëse ka mundësi të martohet, gjithashtu ekziston rreziku për të rënë në imarolitet, atëherë atij martesa i bëhet uaxhib (e detyrueshme) dhe duhet t’a realizojë këtë në momentin kur është i gatshëm të përballojë detyrat dhe përgjithësitë e saj.
[sup]8[/sup]
Kjo është një përmbledhje e shkurtër në lidhje me thëniet e dijetarëve rreth martesës. Por, megjithatë ka njerëz me natyeshmëri të prishur, ose që nuk duan t’a shohin Urtësinë e Krijuesit të tyre të cilët gjithnjë largohen nga martesa.
Është realitet se distancimi i rinisë nga martesa, në shumë prej vendeve islame sa vjen e rritet. Kjo dukuri paralajmëron nje ndryshim të lig, i cili nuk sjell gjë tjetër vetëm se mos vazhdimin e rracës njerëzore dhe prishjen e shpirtit të nderit. Prandaj, është e papranueshme që të heshtim përpara këtij rreziku serioz. Si rezultat, fillimisht duhet të studiojmë shkaqet të cilat po çojnë në pakësimin e martesave. Më pas të përpiqemi t’i gjejmë zgjidhje këtyre shkaqeve, me shpresë se do të mund t’a asgjësojmë që në rrënjë këtë dukuri dhe t’i shpëtojmë djemtë dhe bijat tona, t’a mbrojmë ummetin tonë, dhe kështu t’i pastrojmë vendet tona, njëherë e mirë nga dukuri të tilla, të cilat nuk ndodhin, vetëm se si shkak i largimit nga martesa.
Nëse do të vështrojmë se cilat janë shkaqet që çojnë drejt kësaj krize shoqërore, do të shohim se ato janë:
[sup]9[/sup]
a- Mungesa e informacionit për dëmet e largimit nga martesa: Qoftë si ummet, qoftë në nivel individual, distancimi nga martesa dobëson ummetin islam, sjell fundin e tij dhe zhdukjen e njerëzimit. Dhe ia mundëson armikut që të sundoi në tokat islame.
Largimi nga martesa sjell gjithashtu një katastrofë morale shkaterruese. Sepse ndërsa martesa të mundëson të jetosh brenda prencipeve të sheriatit, largimi nga ajo, mund t’a çojë personin deri te imoraliteti (zinaja). Ndërsa zinaja është nga gjynahet shkatërruese për ummetin islam, zhduk vlerat e tij. Dhe si shkak i saj, humb rrjedhja e prejardhjes dhe shkatërrohet çdo vlerë morale.
Me anë të të martuarit, sistemohet i shprishuri, gjen prehje shpirti, gjetësohet zemra, lind pasardhësi, ndërtohet shtëpia dhe plotësohet mirësia dhe begatia e Allahu të Madhëruar për bashkëshortët.
Qëndrimi larg martesës është shkak për humbjen e shumë të mirave; martesa është një traditë (sunnet) e bukur e profetëve, dhe me persosjen e nijetit dhe zbukurimin e qëllimit shumfishohen të mirat dhe sevapet për atë i cili kërkon ruajtjen e nderit të tij dhe familje të shëndoshë.
Pra, distancimi nga martesa shkakton poshtërim të personalitetit, megjithëse personi mund të shijojë disa momente lumturie, në fakt ai do t’a ndjejë veten të nënvlerësuar, të poshtëruar dhe të përjashtuar nga shoqëria.
b- Lakuriqësia e femrave: Lakuriqësia e disa prej femrave ka arritur në atë gradë sa që tregon se ato janë plotësisht të dorëzuara tek epshet e tyre, deri sa iu është shuar çdo shenjë turpi në fytyrat e tyre.
Kjo gjendje, në të cilën kanë rënë disa prej femrave, i bën të rinjtë që të ftohen nga martesa, duke ui frikësuar të rënurit në ndonjë gjendje të tillë të paturpësisë, siç po bëjnë lakuriqet që skanë turp.
Por kjo nuk është një frikë e drejtë. Sepse familjet ruajtëse të moralit dhe të edukuara me vlerat e ruajtjes së nderit nuk janë të pakta. Nga këto familje merr shembull çdokush i cili kërkon nje jetë të pastër, e sidomos një i ri, i cili nuk kërkon tjetër prej një vajze, vetëm se të rahatojë zemrën e tij kur të shikojë fytyrën e saj dhe t’i ruajë nderin kur ai të jetë larg nga ajo.
Nëse duam shërimin e kësaj sëmundjeje lakuriqesie, prej të cilës të rinjt po heqin keq, rruga e tij kalon prej kujdestarëve të këtyre vajzave të zbuluara, sepse ata nuk marrin asnjë masë për parandalimin e kësaj dukurie dhe as nuk i edukojnë ato. Pra, nga rrugët e luftimit të distancimit nga martesa është luftimi i dukurisë së lakuriqësisë, e cila po e shkatërron dinjitetin e vajzave tona, edukimi i tyre se nderi është më i mirë se poshtërimi, turpi është më i mirë se paturpësia. Dhe a ka paturpësi më të madhe se femra të ngul shikimin e saj në fytyrat e burrave të huaj?
c- Lënia pas dore e fesë, dobësimi i besimit: Ashtu siç i prishuri (gjynahqari) poshtërohet dhe pikëllohet si pasojë e gjynaheve të tij, ashtu edhe imani (besimi) e ndihmon besimtarin në ruajtjen e nderit të vet, ia pret atij çdo rrugë, për veç hallallit (të lejueshmes) dhe kështu atij nuk i mbetet tjetër vetëm se të shijojë martesën e lejuar.
Ndërsa një person i cili e ka lënë fenë dhe besimin pas dore nuk sheh ndonjë të keqe në lënien e epsheve të tij në gjendje të lirë, e kështu ai fare lehtë i drejtohet shtëpive publike.
Dhe ky është shkaku që e largon atë nga martesa megjithëse ai mund të ketë mundësi për këtë.
Nëse duam shërimin e kësaj sëmundjeje, pjesa më e madhe e përgjegjësisë së dobësimit të besimit i përket prindërve, të cilet merren me dukimin e fëmijëve gjatë rritjes. Sepse ata nuk përpiqen që të ngulisin në mendjes e fëmijëve të tyre besimin e pastër dhe të fortë islam, në atë mënyrë që të mos fshihet më nga zemrat e tyre. Pra, ilaçi në këtë pikë është që të përpiqemi të edukojmë rritjen tonë me akiden (besimin) e saktë dhe të pastër islam. Sepse feja është ajo e cila i pastron njerëzit, që të mos t’i duket e shumtuara e bukur, dhe e keqja e mirë.
d- Udhëtimi nëpër vende në të cilat është i përhapur imoraliteti: Ky është një shkak që i ftoh të rinjt nga vajzat e moshës së tyre, madje nga krejt martesa, sepse ata e shohin këtë si liri të tyren shtazore.
e- Media: Me kanale satelitore, me serialet e tyre të ndyra të cilat trondisin vlerat morale dhe zhdukin virtytet. Kështu media është nga shtërrimtarët e martesave, duke nxitur imoralitet, sidomos tek ata të cilët me martesë nuk kuptojnë gjë tjetër vetëm se fundin e dëshirave të tyre dhe ngopjen e epshit.
f- Besimi i pakët tek vetvetja: Sepse disa njerëz janë me karakter të dobët dhe të pasigurtë ne vetvetet e tyre, nuk i besojnë vetveteve, gjithashtu i duket sikur askush nuk e merr në konsideratë dhe nuk e llogarit atë. Kështu që, sa here mendon të hedhë hap për martesë, prapsohet dhe nguron, nga frika se mos refuzohet dhe kjo nuk bën gjë tjetër vetëm se e largon atë nga martesa dhe të ftohet prej saj.
g- Rastisja e disa të rinjve të njihen me vajza të pasura: Për këtë do të flasim më pas inshaallah.
h- Fukarallëku dhe mehri i lartë: Nuk ka dyshim se është një nga shkaqet që të largon nga martesa. Për këtë do të flasim më gjerësisht më pas.
Këto janë disa nga shkaqet larguese prej martesës. Le ta dijë, çdo i ri i cili përballet me këto fakte, se largimi i tyre nga martesa është vrasje e vlerave të ndershmërisë, privim të vendit të tij nga pasardhës të mirë dhe shuarje e çdo drite të një jete shoqërore të shndritshme.
Do t’i shohim të rinjtë -të cilët e dashurojnë moralin, përpiqen për të mirën e ummetit dhe punojnë për një jetë më të mirë të tij- se kur t’i mësojnë këto fakte do t’i pastrojnë vetvetet e tyre nga idetë e gabuara të distacimit nga martesa. Nuk ka dyshim se ata munden, dhe do të jenë -me lejen e Allahu të Madhëruar- dora ndërtuese dhe jo shkatërruese, do të jenë rregullues dhe jo çrregullues.
Shkruar nga Muhammed Bin Ibrahim el-Hamd
1 Shih: El-Kasani, Bedaius-Sanai, 2/228; Ibn Rushd, Bidajetul-Muxhtehid, 2/3.
2 Shih: Ibn Hazm, El-Muhalla, 9/440-444.
3 Shih: El-Kasani, Bedaius-Sanai, 2/228.
4 Shih: Ibn Kudame, El-Mugni, 9/340-341.
5 Shih: En-Neueui, Raudatut-Talibin, 7/18; Esh-Sherbini, Mugnijul-Muhtaxh, 3/125.
6 Buhari, 5066.
7 El-Eshkar, Ahkamuz-Zeuaxh, 28.
8 Ibn Abidin, Hashije, 3/7; El-Husejni, Bedeius-Sanai’, 2/228; Kifajetul-Ehjar, 5/67; En-Neueui, Sherhu Sahihi Muslim, 9/522-523.
9 Husejn, Railul-Islah, 1/173-174.